Mindfulness: een weg naar welzijn
Sinds haar diagnose van de ziekte van Crohn heeft Karolien een hele lijdensweg achter de rug. Toch is ze vandaag dankbaar voor wat haar ziekte haar geleerd heeft. Zo kwam ze in contact met mindfulness, waardoor ze beter dan ooit naar haar lichaam luistert. Hoe kan mindfulness jou helpen?
Karolien ontdekte mindfulness een tijdje geleden. Sindsdien gaat het veel beter met haar. Vandaag past ze het dagelijks toe. Karolien: “Ik luister nu veel beter naar mijn lichaam, en baken zo mijn grenzen beter af.” Mindfulness is een manier om je te focussen op het nu, en zo alle gedachten over later uit te schakelen. Het helpt je te stoppen met piekeren, en om jezelf, je omgeving en zelfs je ziekte te aanvaarden.
Jon Kabat-Zinn, de bedenker van het programma Mindfulness-Based Stress Reduction, omschreef het zo: “Mindfulness is bewust aandacht geven aan het moment, zonder te oordelen.” Hij ontwikkelde een mindfulnesstraining van acht weken om stress, angst en pijn te verminderen.
Leef in het nu
Mindfulness leert je om op elk moment bewust te zijn van wat er wanneer gebeurt in je lichaam, je hart en je geest. Door mindfulness voel je heel bewust wat je emoties je vertellen, en beleef je de lichamelijke gewaarwordingen van je vijf zintuigen. Je schakelt je gedachten niet uit, maar concentreert je enkel op de gedachten die je hebt op het moment zelf – en dat met vertrouwen en mildheid.
Wees mild voor je pijn
Mildheid is cruciaal bij mindfulness. Het slaat op het tweede deel van de definitie van Jon Kabat-Zinn: ‘zonder oordelen’. Als je ziek bent, kan je niet ontsnappen aan fysieke of emotionele pijn. Dat is onvermijdelijk. Mindfulness neemt je ziekte zelf niet weg, en ook je pijn niet. Wel nodigt het je geest uit om na te denken over je pijn, en om een meer zorgzame houding aan te nemen. Je leert mild te zijn voor je ziekte en je pijn, zonder weg te kijken. Zo gooi je negatieve gedachten over pijn overboord, want die zorgen alleen maar voor meer pijn.
Wat mindfulness kan betekenen voor IBD
Hoe belangrijk kan mindfulness zijn voor IBD-patiënten? Ingrid Perlot, gastro-enterologe in het CHU Ambroise Paré in Bergen is voedingsdeskundige. Sinds kort geeft ze mindfulnesstrainingen. “Dankzij mindfulness leer je om moeilijkheden te omhelzen. Je ontwikkelt vaardigheden om pijn of ziekte met mededogen en zachtheid te observeren, en zelfs te verwelkomen wat je meemaakt. Het is een techniek die je altijd en overal kan toepassen. Op elk moment van de dag kan je focussen op je lichamelijke gewaarwordingen, en vernieuw je zo je verbinding met je omgeving en met jezelf. Eigenlijk is het als hernieuwbare energie.”
Open sfeer in de behandelruimte
Mindfulness kan een levenswijze worden. Maar om het je eigen te maken, heb je moed, vastberadenheid en betrokkenheid nodig. Voortdurend moet je je intenties om meer mindful te leven in je achterhoofd houden. Maar als je daartoe bereid bent, “voedt mindfulness onze vitale energie,” aldus Ingrid Perlot.
Ook in haar beroepsleven merkt Ingrid Perlot het effect: “Vroeger had ik last van een empathische burn-out. Sinds ikzelf mindfulness beoefen, luister en spreek ik met aandacht tijdens mijn consultaties. Ik werk aan verbinding met mededogen en zachtheid. De patiënten merken dat: de sfeer is veel meer open dan vroeger en ik luister beter.”
En dat ondanks het strakke tijdschema per patiënt. “Als je je volle aandacht schenkt aan je patiënt, maakt die beperkte tijd minder uit. Ik krijg vrijheid om alles wat zich voordoet te omarmen en zo mijn werk te doen.”
Je bent niet gelijk aan je ziekte
Omdat het voor haar zo’n grote hulp was, wil Ingrid Perlot ook anderen graag kennis laten maken met mindfulness. “Ik ben opgeleid aan het Instituut voor Mindfulness in België om mindfulness te geven via het MBSR-programma. Ik ben dus een gekwalificeerde MBSR-lesgeefster. In september ben ik gestart met mijn eerste cyclus. Op dit moment richt ik me vooral op zorgmedewerkers en hulpverleners, ongeacht hun opleiding.”
In de toekomst wil ze de trainingen ook geven aan haar patiënten: “Met oefeningen wil ik hen helpen om ‘het ego te decentreren’. Daarmee bedoel ik: leren beseffen dat het niet dit ‘ik’ is dat pijn lijdt. Jij bent niet gelijk aan je pijn, je bent niet gelijk aan je ziekte. Dankzij mindfulness leer je gezondheidsproblemen of pijn met je volle aandacht waar te nemen. Het is een leerproces om je lichaam en de rest van de levende wereld met elkaar te verzoenen. Als je die realiteit én de menselijke onderlinge afhankelijkheid daarvan aanvaardt, kan dat leiden tot een verbetering van je welzijn en je gezondheid.